नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाको सपरिवार बैंकक भ्रमणले नेपालको राजनीतिमा नयाँ तरंग ल्याएको छ ।
आइतवार थाइल्याण्ड प्रस्थान गरेका देउवाको यो भ्रमणलाई सत्ता समीकरण परिवर्तनको संकेतका रूपमा हेरिएको छ । सामाजिक सञ्जालमा उनको भ्रमणलाई सम्पत्ति व्यवस्थापनदेखि भारतीय गुप्तचर संस्था (रअ) सँगको भेटसम्म जोडेर अड्कलबाजी गरिए पनि प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले भने यस्ता हल्लालाई खण्डन गरेका छन् ।
मंगलवार एक कार्यक्रममा सम्बोधन गर्दै ओलीले भनेका छन्, ‘कांग्रेस–एमाले मिल्नु हुँदैन भन्ने शक्तिहरूले यस्ता हल्ला फैलाएका छन् । देउवा सरकार ढाल्न बैंकक गएका होइनन् ।’
तथापि, देउवाको फिर्तीले सत्ता गठबन्धनको भविष्य निर्धारण गर्न सक्ने कतिपय विश्लेषकहरू बताउँछन् ।
भ्रमण तालिका
देउवा सपरिवार (श्रीमती परराष्ट्रमन्त्री आरजु राणा देउवा, छोरा र बुहारीसहित) दुई दिनअघि बैंकक गएका हुन् । स्रोतका अनुसार, देउवाको भ्रमण निजी प्रकृतिको छ र स्वास्थ्य फलोअपसँग सम्बन्धित छ ।
विगतमा उनले सिंगापुरमा स्वास्थ्य उपचार गराएका थिए, तर यसपटक थाइल्याण्डको कुन अस्पताल वा कति दिन बस्ने भन्ने स्पष्ट जानकारी सार्वजनिक भएको छैन ।
यता, आरजु राणा भने वैशाख ८–१२ सम्म बैंककमा हुने संयुक्त राष्ट्रसंघको इकोनोमिक एन्ड सोसल कमिसन फर एसिया एन्ड प्यासिफिक (इस्क्याप) को ८१औँ बैठकको अध्यक्षता गर्न गएकी छन् ।
उनको यो तालिका औपचारिक र पूर्वनिर्धारित छ, जसले उनको भ्रमणलाई कूटनीतिक जिम्मेवारीसँग जोड्छ ।
सत्ता समीकरण र हल्लाको पृष्ठभूमि
देउवाको भ्रमणलाई सत्ता परिवर्तनसँग जोड्नुको कारण नेपालको गठबन्धन राजनीतिको अस्थिर इतिहास र नेताहरूको विदेश भ्रमणलाई संवेदनशील रूपमा हेरिने परम्परा हो ।
हालको एमाले–कांग्रेस गठबन्धन गत वर्षको असार ३०मा बनेको हो, जसमा ओली र देउवाबीच दुई वर्ष ओली र त्यसपछि डेढ वर्ष देउवा प्रधानमन्त्री बन्ने सहमति छ ।
तर, माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले वैशाख १ मा सरकार परिवर्तनको संकेत गरेपछि यो गठबन्धनमाथि प्रश्न उठेको छ ।
सामाजिक सञ्जालमा देउवाको भ्रमणलाई ‘शंकास्पद’ भनिएको छ, किनभने नेताहरूले ठूला निर्णयअघि विदेश जाने गरेको विगत छ ।
ओली–देउवा टसल र गभर्नर नियुक्ति
पछिल्लो समय ओली र देउवाबीच नेपाल राष्ट्र बैंकको गभर्नर नियुक्तिलाई लिएर मतभेद चर्किएको छ ।
चैतमा गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीको कार्यकाल सकिएपछि नयाँ गभर्नर नियुक्ति प्रक्रियाका लागि गठित सिफारिस समितिका सदस्य विजयनाथ भट्टराईले राजीनामा दिएका छन् ।
यो विवादले गठबन्धनभित्र तनाव छ भन्ने देखाएको छ । साथै, अन्य नियुक्तिहरूमा पनि दुवै नेताबीच सहमति जटिल बन्दै गएको स्रोतको दाबी छ ।
कांग्रेसभित्रको असन्तुष्टि
पछिल्लो समय कांग्रेस नेताहरूले सरकारको कामकारबाहीप्रति असन्तुष्टि व्यक्त गरिरहेका छन् । गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्माले सरकारको सुस्त गति र भ्रष्टाचार नियन्त्रणमा कमजोरी भएको भन्दै आलोचना गरेका छन् ।
यस्तै, आरजु राणामाथि पनि पार्टीभित्र आलोचना छ, किनभने उनको प्रभावले देउवाको निर्णयमा असर पर्ने गरेको आरोप छ ।
२०७९ को निर्वाचनपछि देउवाले प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री नदिएर गठबन्धन तोडेकोमा पनि आलोचना भएको थियो, जसले कांग्रेसलाई सत्ताबाहिर धकेलेको थियो ।
देउवाको बैंकक भ्रमण र सत्ता परिवर्तनको हल्लाले नेपालको राजनीतिक अस्थिरताको चित्रण गरेको छ । उनको स्वास्थ्य फलोअप र आरजुको कूटनीतिक तालिका स्पष्ट भए पनि यस्ता भ्रमणलाई राजनीतिक रणनीतिसँग जोड्ने प्रवृत्ति कायमै छ ।
ओली–देउवा टसल र कांग्रेसको आन्तरिक असन्तुष्टिले गठबन्धनको स्थिरतामाथि प्रश्न उठाएको छ ।
देउवाको फिर्तीपछि उनको रणनीति र प्रचण्डसँगको सम्भावित समीकरणले सत्ता समीकरणको भविष्य निर्धारण गर्नेछ ।
यो हल्ला अहिलेलाई अड्कलबाजी मात्र भए पनि नेपालको गठबन्धन राजनीतिमा आकस्मिक परिवर्तन सम्भव छ ।
